آيا قهوه اعتياد آور است؟ 

آيا قهوه اعتياد آور است؟

خير. قهوه به عنوان محرك و ارتقا دهنده ي سطح هوشياري شناخته مي‌ شود كه در هيچ حالتي نبايد اين ويژگي‌ها را با اعتياد اشتباه كرد.

در تحقيقات اخير اعتياد آور نبودن قهوه، مسلم شده است، زيرا کافئين بر آن بخش از مغز كه مسئول اجراي حركات است، تاثيري ندارد(برخلاف آمفتامين و كوكايين که موادي اعتياد آورند).

به علاوه، علايم ناشي از استفاده نکردن قهوه مانند سردرد و بي حوصلگي كه در بعضي افراد بروز مي ‌‌کند، به ميزان مصرف روزانه ي آنها ارتباطي ندارد.

آيا قهوه مي ‌تواند باعث بروز كم آبي در بدن شود؟

کافئين موجود در قهوه، ادرارآور(ديورتيک) است، يعني مي‌ تواند حجم ادرار را افزايش دهد، اما مصرف متناسب و متعادل قهوه(حداكثر 4 تا 5 فنجان در روز) تأثير چنداني در اين زمينه ندارد.

به ورزشكاران يا افرادي كه با هواپيما به مسافرت‌هاي طولاني مي روند، اغلب توصيه مي ‌شود كه از مصرف نوشيدني‌هاي کافئين‌دار خودداري كنند، زيرا کافئين دفع آب بدن را بيش از حد افزايش مي ‌دهد و به كاهش عملكرد ورزشكار منجر مي ‌شود، البته شواهد علمي بر اين مبنا وجود ندارد.

* توصيه اي مهم به زنان باردار:

به گفته محققان، از آنجا که احتمال سقط جنين، به خصوص در ماه‌هاي اول، بسيار زياد است، به همه زنان باردار توصيه مي‌ شود در اين دوره تا آنجا که ممکن است از مصرف نوشيدني‌هاي کافئين دار اجتناب کنند.

هم ‌اکنون مراکز ارائه استانداردهاي غذايي، مانند اداره استاندارد تغذيه‌اي انگلستان، ميزان کافئين مجاز مصرفي براي زنان باردار را 300 ميلي‌ گرم در روز اعلام کرده‌اند و تصريح شده که مقادير کمتر از اين براي زنان باردار هيچگونه خطري ندارد. اين ميزان کافئين تقريباً معادل 4 فنجان متوسط قهوه است.

آيا قهوه اعتياد آور است؟ 

نوشيدني محبوب اغلب ما ايراني‌ها، چاياست، اما به تازگي قهوه هم جاي خودش را در بين ما باز کرده است.

اگر از “کلاس” ظاهري که قهوه با خود به همراه مي ‌آورد، بگذريم، بهتر است درباره فايده‌هاي آن هم قدري اطلاع داشته باشيم. شايد تعجب کنيد اگر بدانيد در ده سال اخير، نوزده هزار بررسي در مورد اين فايده‌ها انجام شده و نتيجه اغلب آنها هم به نفع قهوه تمام شده است.

ماده‌اي که در قهوه وجود دارد و آن را از اين همه امتحان سربلند بيرون آورده، “کافئين” نام دارد. قهوه در مقدار مساوي، چيزي حدود سه و نيم برابر بيشتر از چاي و کولاکافئين دارد.

البته بعضي از خواص قهوه هم مربوط به کافئين نيست. قهوه، آنتي اکسيدان‌ هاي زيادي هم دارد، مثل کلروژنيک و توکوفرول که باعث برخي اثرهاي شفابخش آن مي ‌شود. به اضافه ي مواد معدني مثل منيزيمکه معلوم شده مي ‌توانند در بهبود پاسخ بدن به انسولين و اصلاح متابوليسم گلوکز مؤثر باشند.

محققان ايتاليايي، ماده ديگري به نام “تريگونلينگ” را هم در قهوه پيدا کرده‌اند. اين ماده به قهوه عطر و طعم تلخي مي ‌دهد. خاصيت ضد باکتريال و ضد چسبندگي قهوه را (که جلوي ايجاد حفرات  وپوسيدگي دندان را مي‌ گيرد) به همين ماده نسبت مي‌ دهند.

بد نيست فايده‌هاي قهوه را در افراد مختلف مرور کنيم. شما هم ببينيد در چه شرايطي هستيد و آيا از اين اثرها چيزي هم به شما مي ‌رسد يا نه.

اگر ورزشکاريد…

چندي پيش، تحقيقي در مجله “درد” به چاپ رسيد که نشان مي ‌داد، نوشيدن دو فنجان قهوه قبل از ورزش، مي‌ تواند تا 48 درصددرد عضلاني پس از ورزش را کاهش دهد. اين يعني قهوه در تسکين درد حتي ازآسپرين هم قوي‌تر است! ناپروکسن 30 درصد و آسپرين 25 درصد درد عضلاني را کم مي‌ کند. البته محققان دانشگاه جورجيا که اين تحقيق را انجام داده‌اند، معتقدند، هنوز براي نتيجه‌گيري کلي زود است و فعلاً مي‌ توان گفت قهوه فقط در خانم‌هايي که خيلي قهوه خور قهار نبوده‌اند، چنين خاصيتي داشته است (يعني کساني که زياد قهوه مي ‌خورند، نبايد چنين توقعي از آن داشته باشند).

علاوه بر اين، به نظر مي ‌رسد قهوه در افرادي که تازه ورزش را شروع کرده‌اند، بيشتر کمک ‌کننده است تا در ورزشکارانحرفه‌اي. به همين دليل، اين افراد مي ‌توانند با استفاده از قهوه  برنامه ورزشي خود را  طولاني‌تر کنند . البته مراقب باشيد كه زياده روي نکنيد! دو فنجان قهوه در کنار روش‌هاي کم‌ کننده درد عضلاني، مانند نرمش‌هاي کششي، ماساژ و حمام سرد، براي تسکين درد‌هاي پس از ورزش کافي است.

در ضمن، چون قهوه باعث افزايش دفع ادرار مي ‌شود، بايد مراقب از دست دادن آب بدن، به خصوص بعد از ورزش باشيد.

اگر امتحان داريد…

اين را ديگر همه دانشجويان به تجربه فهميده‌اند که خوردن قهوه هنگام درس خواندن، به خصوص شب امتحان، چقدر مي ‌تواند به تمرکز و هوشياري آنها کمک کند. البته دانشمندان هم اين خاصيت قهوه را مورد بررسي قرار داده‌اند. آنها به اين نتيجه رسيده‌اند که کافئين مي‌ تواند سرعت پردازش اطلاعات را تا 10 درصد زياد کند. نوشيدن يک فنجان قهوه بعد از صرف غذا با خواب آلودگي بعد از آن مقابله مي ‌کند

و به حفظ هوشياري و تمرکز هم کمک مي ‌کند. اين مسئله در مورد شيفت‌هاي کاري شبانه هم (البته با دو فنجان) صدق مي‌ کند. ارزش اين خاصيت در اين است که مي ‌تواند جلوي خيلي از حوادث کاري را در شيفت‌هاي شب بگيرد، به خصوص رانندگان جاده‌ها که جان عده زيادي مسافر در گرو بيداري و هوشياري آنهاست.

اگر مي‌خواهيد بيمار نشويد…

نتيجه تحقيقات دانشمندان دانشگاه کاليفرنيا در سان‌ديه‌گو نشان داده که قهوه مي‌ تواند تا 60 درصد خطر بروز ديابت نوع دو را در افراد مستعد کم کند (البته اگر با يک خروار شکر ميل نشود!) جالب‌تر اين جاست که اين کاهش، در کساني که تست تحمل گلوکزشان مختل بود، تا 70 درصد بوده است. محققان آلماني هم تأثير قهوه در کاهش  سرطان روده بزرگ را کشف کرده‌اند. يک آنتي‌اکسيدان قوي به نام “متيل پيريدينيوم” ،‌آنزيم‌هاي ضد اين سرطان را تقويت مي‌ کند. اين ماده در فرآوري قهوه توليد مي‌ شود و هر چه قهوه بيشتر حرارت ديده باشد، مقدار آن بيشتر است.

حداقل شش مطالعه مستقل، رابطه بين نوشيدن قهوه و پيشگيري از پارکينسون را اثبات کرده‌اند.

محققان مي ‌گويند، اگر کسي به طور منظم قهوه بخورد،60 تا 80 درصد کمتر از سايرين دچار اين بيماري مي‌ شود (البته بررسي‌ها نشان داده که مصرف استروژن در زنانيائسه مي ‌تواند جلوي اين اثر قهوه را بگيرد).

خاصيت ديگر قهوه که شايد با آن آشنا باشيد، جلوگيري از سنگ کليه است. اين خاصيت از کافئين موجود در قهوه سرچشمه مي‌ گيرد که ادرارآور است و جلوي جمع شدن ادرار و در نتيجه رسوب سنگ در کليه را مي‌ گيرد. براي تکميل اين فهرست، مي ‌توانيد اين را هم اضافه کنيد که قهوه در کاهش سنگ صفرا هم مؤثر شناخته شده است.

اگر پا به سن گذاشته‌ايد…

قهوه مي ‌تواند محافظ خوبي براي قلب زنان يائسه باشد. يک مطالعه 15 ساله که در مجله تغذيه باليني آمريکا به چاپ رسيده، نشان مي ‌دهد خانم‌هاي يائسه‌اي که روزانه حداقل سه فنجان قهوه مي‌ خورند، 28 درصد کمتر از بقيه زنان در اين سن، دچاربيماري‌هاي قلبي و ساير بيماري‌هاي التهابي غير سرطاني مي ‌‌شوند. دانشمندان معتقدند، اين خاصيت ناشي از آنتي‌اکسيدان‌هايي است که از التهاب و بيماري قلب جلوگيري مي ‌کند و قهوه سرشار از آنهاست.

زياده روي ممنوع!

همه اينها که گفتيم، دليل بر اين نمي ‌شود که بخواهيم در مصرف قهوه زياده‌ روي کنيم يا خداي ناکرده خودمان را با آن خفه کنيم! قهوه هم ممکن است براي بعضي افراد مناسب نباشد. اين افراد شايد نتوانند بعضي از اثرهاي جانبي آن را (به خصوص در مقادير زياد) مانند تپش قلب، بي‌خوابي، لرزش دست و تحريک‌پذيري را تحمل کنند. علاوه بر اين، ممکن است قهوه باعث بالا رفتن کلسترول خون بعضي از افراد شود.

پزشکان توصيه مي ‌کنند زنان باردار، بيماران قلبي و کساني که در معرض پوکي استخوان هستند، از خوردن قهوه (به خصوص زيادش!) صرف‌ نظر کنند.

آپدیت آبان 1404

آیا قهوه اعتیادآور است؟ حقیقتی که کمتر کسی می‌داند ☕

قهوه، نوشیدنی محبوب میلیون‌ها نفر در سراسر جهان است؛ از دانشجوهایی که شب امتحان به سراغش می‌روند تا ورزشکارانی که برای افزایش انرژی از آن استفاده می‌کنند. اما همیشه یک سؤال قدیمی ذهن مردم را درگیر کرده است:
آیا قهوه واقعاً اعتیادآور است؟

🔹 قهوه؛ محرک طبیعی، نه ماده‌ای اعتیادآور

قهوه به عنوان محرک و ارتقا‌دهنده سطح هوشیاری شناخته می‌شود، اما نباید این ویژگی‌ها را با اعتیاد اشتباه گرفت. تحقیقات گسترده در سال‌های اخیر ثابت کرده‌اند که کافئین موجود در قهوه، برخلاف مواد مخدر، بخش حرکتی و پاداش مغز را به شکلی که باعث اعتیاد شود، تحریک نمی‌کند.
در واقع، مصرف قهوه باعث ایجاد وابستگی خفیف و طبیعی می‌شود، نه اعتیاد واقعی. این تفاوت ظریف اما مهم است: وابستگی به معنای تمایل به ادامه مصرف است، در حالی که اعتیاد نوعی اجبار و نیاز روانی و فیزیولوژیکی شدید به مصرف ماده محسوب می‌شود.

🔹 نقش دوپامین و آدنوزین در مغز

برای درک بهتر این موضوع، باید بدانیم که کافئین چطور در بدن عمل می‌کند.
در مغز ما، ماده‌ای به نام آدنوزین وجود دارد که باعث ایجاد حس خستگی می‌شود. وقتی قهوه می‌نوشیم، کافئین گیرنده‌های آدنوزین را مسدود می‌کند و در نتیجه ما احساس هوشیاری و تمرکز بیشتری می‌کنیم.
در عین حال، کافئین مقدار کمی دوپامین آزاد می‌کند – همان ماده‌ای که حس لذت ملایمی در مغز ایجاد می‌کند. اما این میزان دوپامین بسیار کمتر از چیزی است که در مصرف مواد اعتیادآور آزاد می‌شود. به همین دلیل، قهوه می‌تواند خوش‌حال‌مان کند، اما نمی‌تواند ما را «معتاد» کند.

🔹 علائم ترک قهوه

در برخی افراد، قطع ناگهانی مصرف قهوه می‌تواند باعث بروز نشانه‌هایی مانند سردرد، بی‌حوصلگی یا خواب‌آلودگی شود. اما این علائم معمولاً طی ۲ تا ۳ روز از بین می‌روند و شدت آنها به مقدار مصرف روزانه بستگی دارد.
پزشکان توصیه می‌کنند اگر قصد دارید مصرف قهوه را کاهش دهید، این کار را به صورت تدریجی انجام دهید تا بدن زمان کافی برای تنظیم مجدد داشته باشد.

🔹 تحقیقات جهانی در مورد قهوه و وابستگی

مطالعات گسترده‌ای در دانشگاه هاروارد، کلینیک مایو و مؤسسه بهداشت جهانی (WHO) نشان داده‌اند که مصرف متعادل قهوه (۲ تا ۵ فنجان در روز) نه‌تنها مضر نیست، بلکه می‌تواند با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲، آلزایمر، پارکینسون و افسردگی همراه باشد.
در پژوهش‌های ایتالیایی نیز ثابت شده که ماده‌ای به نام تِریگونلین (Trigonelline) در قهوه وجود دارد که خاصیت ضدباکتریایی دارد و حتی می‌تواند به سلامت دهان و دندان کمک کند.

🔹 تفاوت وابستگی و اعتیاد

بسیاری از مردم تصور می‌کنند هر چیزی که بدون آن احساس کسالت کنند، اعتیادآور است؛ اما از دید علم پزشکی، وابستگی یعنی بدن به حضور ماده‌ای عادت کرده است و در نبودش کمی دچار ناهماهنگی می‌شود.
در حالی که اعتیاد حالتی است که در آن فرد کنترل خود را از دست داده و سلامت جسمی و روانی‌اش به خطر می‌افتد. قهوه هرگز در این حد تأثیرگذار نیست.

به همین دلیل، سازمان جهانی بهداشت قهوه را در دسته‌ی «مواد اعتیادآور» قرار نداده، بلکه آن را نوشیدنی محرک کم‌خطر معرفی کرده است.

🔹 قهوه و خلق‌ و‌ خو

جالب است بدانید که مصرف متعادل قهوه می‌تواند خلق‌و‌خو را بهبود دهد. طبق مطالعات جدید در مجله‌ی Harvard Health، افرادی که روزانه ۲ تا ۳ فنجان قهوه مصرف می‌کنند، تا ۲۰ درصد کمتر دچار افسردگی و بی‌حوصلگی می‌شوند.
کافئین با تحریک ترشح دوپامین و سروتونین، باعث حس سرزندگی و تمرکز ذهنی می‌شود و از همین رو، در بسیاری از فرهنگ‌ها قهوه نماد انرژی و انگیزه است.

🔹 جمع‌بندی: قهوه، عادت یا اعتیاد؟

اگرچه بدن ما ممکن است به حضور روزانه‌ی قهوه عادت کند، اما از دید علمی نمی‌توان گفت قهوه اعتیادآور است.
مصرف متعادل آن نه‌تنها آسیبی ندارد، بلکه می‌تواند به بهبود عملکرد ذهن، کاهش خستگی، افزایش تمرکز و حتی پیشگیری از برخی بیماری‌ها کمک کند.

بنابراین، قهوه نه دشمن بدن است و نه دام اعتیاد؛ بلکه نوشیدنی‌ای است که اگر با آگاهی و اندازه مصرف شود، می‌تواند بخشی از سبک زندگی سالم و پرانرژی ما باشد.